Neuzelle – barokowy ogród, sztuka i smak

Kilka dni temu, w drodze nad wrześniowy Bałtyk, mój mąż postanowił urozmaicić trasę i pojechaliśmy zdecydowanie dłuższą droga, wzdłuż polsko-niemieckiej granicy. Okazało się, że watro było wybrać inną niż zwykle trasę! Po prostu musieliśmy zatrzymać się w Neuzelle – niewielkiej miejscowości w Brandenburgii, gdzie wznosi się dawny klasztor cystersów. Bo jak się okazało – właśnie tutaj, w XVIII wieku, powstał jeden z najpiękniejszych barokowych ogrodów klasztornych w tej części Europy. Około 1755 roku zastąpił on starszy kompleks parkowy, a jego układ z tarasami, osiami widokowymi, systemem nawadniania i oranżerią zachował się do dziś. Co więcej, to jedyny barokowy ogród w Brandenburgii, którego nigdy nie przekształcono w modny później ogród krajobrazowy. Po wieloletnich pracach rekonstrukcyjnych jego pełne odtworzenie zakończono w 2024 roku.

Ogród kuchenny – lekcja zielarstwa i jego historii

Najbardziej urzekła mnie część użytkowa – ogród kuchenny. Tablica informacyjna przypomina, że takie ogrody były najstarszą formą upraw i stanowiły podstawę stołu klasztornego: dawały owoce, warzywa, Ale były tam również rośliny lecznicze. Bo i takich przecież potrzebowano na co dzień. W Neuzelle na wschodniej rabacie o powierzchni 150 m² rośnie dziś ponad sto gatunków roślin – historycznych i współczesnych – pogrupowanych według ich zastosowania leczniczego. To żywa encyklopedia dawnych klasztornych tradycji zielarskich. Co ciekawe znalazłam tutaj także rośliny barwierskie i trujące! i nic w tym dziwnego! Jako farmaceutka muszę tu dodać, że rośliny trujące to często niezwykle ważne rośliny lecznicze, jednak absolutnie nie nadające się do samodzielnego użycia! (edukacja zielarska przez podróże to jedno, ale prowadzę tez bardziej klasyczne formy edukacji 😉 czyli warsztaty zielarskie zobacz ofertę)

Kordonowe jabłonie – płotki z owocami

Prawdziwym zaskoczeniem były dla mnie kordonowe jabłonie – nisko prowadzone, przycinane i wiązane tak, by tworzyły zielone płotki. W barokowych ogrodach kuchennych był to ulubiony sposób na oddzielanie poszczególnych części ogrodu – piękny i praktyczny zarazem. Wymagają ogromnej pracy: wielokrotnego cięcia i wiązania w sezonie, a wszystko po to, by zachować kształt i jednocześnie uzyskać owoce. W Neuzelle każdy odcinek parteru obsadzono inną odmianą jabłoni – nie tylko starymi i rzadko już dziś sadzonymi, ale też regionalnymi, jak odmiana Helios, wyhodowana w latach 80. XX wieku w Munchebergu. Efekt jest niezwykły – to żywa architektura ogrodowa, której nigdy wcześniej nie widziałam.

Goździki w altanie

Spacerując po ogrodzie trafiliśmy także na zachwycającą kolekcję goździków. W pięknej altanie wyeksponowano dziesiątki odmian tych kwiatów – w donicach, starannie ustawionych w szpalerach i opisanych. Subtelne barwy i intensywny zapach goździków doskonale komponowały się z barokową symetrią otoczenia. Dla mnie były ciekawym i zupełnie niespodzianym (jak i sam ogród) dodatkiem do tej wyprawy.

Spotkanie z historią botaniki

W ogrodzie ustawiono również banery edukacyjne. Znalazły się na nich zarówno postacie związane z historią botaniki, jak i reprodukcje słynnych dzieł. Jest wizerunek Basiliusa Beslera, autora monumentalnego atlasu Hortus Eystettensis z 1613 roku – jednego z najpiękniejszych i najbardziej szczegółowych dzieł botanicznych w historii. To przypomnienie, że ogrody barokowe były nie tylko miejscem wypoczynku, ale też nauki i fascynacji światem roślin. Inną z postaci na banerach był Georg Wolfgang Knorr (1705–1761), niemiecki grafik, paleontolog i kolekcjoner. Znany z precyzyjnych rycin przedstawiających minerały, muszle i rośliny, Knorr był jednym z czołowych przedstawicieli niemieckiej szkoły ilustracji przyrody XVIII wieku. Jego dzieła, takie jak Deliciae Naturae Selectae czy Thesaurus rei herbariae hortensisque universalis, są cenione za artystyczną jakość i naukową wartość. Warto dodać, że choć nazwisko Knorr jest dziś kojarzone z marką przypraw, to jeszcze nie wiem czy jest to ten sam Knorr 🙂 czy może tylko przypadkowa zbieżność nazwy i nazwiska.

Barokowy kościół – najcenniejsze centrum Neuzelle

Piszę o tym dopiero tutaj ale oczywiście przede wszystkim warto odwiedzić barokowy kościół klasztorny w Neuzelle. Prawdziwe „serce” tego miejsca. Jego wnętrze zachwyca bogactwem zdobień, freskami i rzeźbami, które przenoszą w czasy świetności klasztoru. Oto kilka zdjęć. Oddadzą więcej niż najwymyślniejsze słowa zachwytu.

Himmlisches Theater – muzeum pasji i sztuki

Na terenie klasztoru znajduje się również niezwykłe Museum Himmlisches Theater. To muzeum pasyjnych przedstawień, które przez wieki odbywały się w Neuzelle. Ekspozycja prezentuje monumentalne obrazy przedstawiające sceny z życia Jezusa, które były wykorzystywane podczas misteriów pasyjnych. Po 150 latach od ostatnich wystawień, dzięki starannej restauracji, te dzieła sztuki znów można podziwiać w nowoczesnym muzeum, które zostało zbudowane pod ziemią. To miejsce, które łączy w sobie historię, sztukę i duchowość. I powód, jeden z powodów :), by tam wrócić, bo do samego muzeum nie weszliśmy tym razem.

Neuzeller Kloster Brau – piwo z klasztorną tradycją

Na zakończenie wizyty w Neuzelle warto zobaczyć Neuzeller Kloster Brau – browar z niemal 500-letnią tradycją. Lub przynajmniej odwiedzić sklepik browaru:).Znany z innowacyjnych produktów, takich jak piwo w proszku (to doczytałam dopiero po opuszczeniu klasztoru!), które po dodaniu wody przypomina świeżo nalewane piwo. W ofercie browaru znajduje się również piwo o wiśniowym aromacie i kolorze. Kupione nieco przypadkiem w lekkim pośpiechu, bo długa droga była jeszcze przed nami. Skosztowane dopiero nad Bałtykiem okazało się być wyśmienite.

Neuzelle…

Neuzelle to miejsce, które łączy w sobie historię, duchowość, sztukę, naturę i smak. Barokowy ogród, kościół, muzeum, postacie związane z historią botaniki oraz tradycje piwowarskie tworzą niepowtarzalną atmosferę, którą warto poczuć na własnej skórze.

A jeśli nasz ochotę na jeszcze jedną wycieczkę botaniczną z Ziołową Pracownią to tutaj przeczytasz o wyprawie na Korsykę i poznasz jej najcenniejszy skarb- ziele Immortelle.

Źródła: Wszystkie informacje pochodzą z tablic informacyjnych umieszczonych przy wejściu oraz wewnątrz barokowego ogrodu klasztornego w Neuzelle oraz Wikipedii.